Ortodoks ve Doğu Katolik Kiliselerinde Meryem Ana Theotokos yani “Tanrı doğuran” olarak nitelendirilir.
Meryem Ana, Kutsal Bakire Meryem, Aziz Meryem, Allah’ın Annesi Meryem veya Meryem Ana olarak da bilinen Meryem’in, birçok kişi tarafından tüm Hıristiyan azizlerin en büyüğü olduğuna inanılır.
Bakire Meryem, “Oğlu’ndan sonra, ilahi lütuf tarafından tüm meleklerin ve insanların üzerinde yüceltildi.”
Meryem Ana’ya, Aziz. Thomas Aquinas tarafından hiperdulia olarak adlandırılan ve tüm yaratıkların en kutsalı anlamına gelen özel bir kült ile hürmet edilir. Hayatının ana olayları, evrensel Kilise’nin ayinsel bayramları olarak kutlanır.
Meryem’in hayatı ve kurtuluş tarihindeki rolü, Eski Ahit’te önceden haber verilirken, hayatındaki olaylar Yeni Ahit’te kaydedilir. Geleneksel olarak, Kudüs’te doğan ve Nasıra’da yaşayan Meryem, Kutsal Ruh tarafından kendisine İsa’nın Annesi olacağını bildiren baş melek Cebrail tarafından ziyaret edildi.
Aziz Yusuf ile nişanlandı ve Vaftizci Yahya’yı taşıyan kuzeni Elizabeth’i ziyarete gitti. Elizabeth tarafından Rab’bin Annesi olarak kabul edilen Meryem, Magnificat’ı seslendirdi.
İmparator Augustus, geniş Roma İmparatorluğu boyunca bir nüfus sayımı ilan ettiğinde, Meryem ve Yusuf, Davut Hanedanı’na ait olduğu için soyundan gelen şehri Beytelehem’e gitti. Orada İsa’yı doğurdu ve yıldız bilimciler tarafından ziyaret edildi.
Meryem ve Yusuf, İsa’yı Aziz Simeon’un sevindiği ve Meryem’in daha sonra gelecek olan üzüntülerin haberini aldığı Tapınakta sunular. Allah tarafından kaçmaları için uyarılan Yusuf ve Meryem Kral Hirodes’in gazabından kaçmak için Mısır’a gittiler.
Kral Hirodes ölünceye kadar Mısır’da kaldılar ve sonra Nasıra’ya döndüler.
Sonraki yıllarda Meryem’in yaşamı hakkında hiçbir şey bilinmemektedir.
Sonraki zamanlarda Meryem ve Yusuf, bilgili ihtiyarlarla birlikte Tapınakta bulunan genç İsa’yı aradıkları sırada Kudüs Tapınağı’nı ziyaret ederler.
İsa’nın kaydedilen ilk mucizesi, Kana’daki bir düğünde gerçekleşir ve Meryem, Mesih’in bu ihtiyaca dikkatini çekmede etkili olduğunda yine görünür.
Meryem Kudüs’teki Çarmıha Gerilme’de hazır bulundu ve orada Havari Yuhanna’nın bakımına verildi. Pentekost’tan önceki günlerde de öğrencilerle birlikteydi ve diriliş ve Yükseliş’te bulunduğuna inanılıyor.
Meryem’in yeryüzündeki son yıllarıyla ilgili hiçbir kutsal metin referansı yoktur.
Geleneksel teolojiye göre Efes’e gitmiştir. Başka bir gelenek ise onun Kudüs’te kaldığını belirtir.
Meryem’in cesedinin göğe alındığı inancı, Katolik Kilisesi’nin en eski geleneklerinden biridir.
Papa 12. Pius, bu inancı 1950’de Katolik dogmasını olarak ilan etti.
Dört Katolik dogması şunlardır:
- Tanrı’nın Annesi
- Meryem’in Daimi Bekareti
- Meryem’in Kusursuz Anlayışı
- Meryem’in Göğe Kabulü
Bu yüzden her yıl 15 Ağustos’ta Meryem’in Göğe Kabulü bayram olarak kutlanır. Varsayım, Meryem Ana’nın dünyevi yaşamının sonunda bedensel olarak Cennete alınmasıdır.
Papa 12. Pius’a göre, Bakire Meryem “dünyevi yaşamını tamamlamış, bedeni ve ruhu göksel görkemle kabul edilmiştir.”
Kutsal Bakire Meryem, herhangi bir iyi faaliyetin azizi olarak alınabilir. Çünkü sık sık tüm insanlığın hamisi olarak anılır. Meryem ayrıca birçok mesleği ve yeri korumakla da ilişkilidir.
Aziz Paul, “Tanrı, bir kadından doğan Oğlunu gönderdi” diyerek, Mesih’te insan ve ilahi olanın birliğini ifade etti. Mesih, insan ve ilahi olmak üzere iki doğaya sahip olduğundan, Meryem, insan doğasında Tanrı’nın Annesi idi.